قازاقستان كوماندالارى وليمپيادا ويىندارىندا قالاي كيىندى - فوتو

قازاقستان بۇل ءدۇبىرلى دوداعا 1996 -جىلدان بەرى قاتىسىپ كەلەدى جانە ۇزدىك ناتيجەمەن قاتار ءسان- سالتاناتتى فورماسىمەن دە كوزگە ءتۇستى.

وسى ورايدا قازاقپارات اگەنتتىگى 1996 -جىلدان بەرى قازاقستان قۇرامالارىنىڭ وليمپيادا اشىلۋىنا كيگەن سالتاناتتى فورمالارىنا شولۋ ۇسىنادى.

ايتا كەتەيىك، 1988 -جىلعا دەيىن قازاق سپورتشىلارى كسرو قۇراماسىنىڭ قاتارىندا ونەر كورسەتتى. ال 1992 -جىلعى جازعى وليمپيادا ويىندارىندا ەلىمىز تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعانىمەن، سپورتشىلارىمىز بىرىككەن كوماندا قۇرامىنا ەندى.

قازاقستان 1996 -جىلى ا ق ش- تىڭ اتلانتا قالاسىنداعى جازعى وليمپياداعا تاۋەلسىز ەل رەتىندە قاتىستى.

اتلانتا ويىندارى تۋرالى عالامتوردا كوپ سۋرەت ساقتالماعان. مۇندا حالىقارالىق وليمپيادا كوميتەتىنىڭ YouTube-تەگى رەسمي كانالى كومەككە كەلدى. بۇل ويىندا قازاقستان قۇراماسى تۋىمىز ءتارىزدى كوگىلدىر ءتۇستى كوستيۋم كيگەن. قازاقستاندىق سپورتشى ايەلدەر اق جەيدە، كوك تاسپاسى بار اق قالپاق، اق اياق كيىم جانە التىن تۇيمەلى كوك كوستيۋم كيگەن.

ال ەرلەر - سارى تاسپاسى بار اق قالپاق، التىن ءتۇستى گالستۋك، اق جەيدە مەن اق شالبار، اق تۋفلي جانە كوك پيدجاك كيدى. سونداي-اق، ەرلەردىڭ سول جاق كەۋدەسىنەن تۋىمىزداعى كۇن مەن قىران قۇستى بايقاۋعا بولادى. بۇل وليمپيادادا قازاقستاندىق 94 سپورتشى سپورتتىڭ 15 تۇرىنە قاتىستى. ناتيجەسىندە 11 مەدال - 3 التىن، 4 كۇمىس، 4 قولا جەڭىپ الدى.

وسىلايشا قازاقستان ءوزى قاتىسقان العاشقى وليمپياداسىندا 197 ەل اراسىندا 24-ورىنعا تۇراقتادى. 81 كەلىگە دەيىنگى سالماقتا جۇدىرىقتاسقان بوكسشى ۆاسيلي جيروۆ ۆەل باركەر كۋبوگىنا قول جەتكىزگەن العاشقى قازاقستاندىق اتاندى. يۋري مەلنيچەنكو گرەك-ريم كۇرەسىنەن 57 كەلى سالماقتا جانە الەكساندر پارىگين بەسسايىستان توپ جارىپ، «التىن» الدى. بوكسشى بولات جۇمادىلوۆكە (51 كەلىگە دەيىن سالماقتا)، نىسانا كوزدەۋدەن سەرگەي بەليايەۆكە (ەكى دۇركىن «كۇمىس» جۇلدەگەرى)، اۋىر اتلەت اناتولي حراپاتىيعا «كۇمىس» بۇيىردى.

ال «قولا» مەدالىن بىلعارى قولعاپ شەبەرلەرى بولات نيازىمبەتوۆ پەن ەرماحان ىبرايىموۆ جانە نىسانا كوزدەۋدەن ۆلاديمير ۆوحميانين مەن ەركىن كۇرەستەن ماۋلەن مامىروۆ الدى.

ءتورت جىلدان كەيىن 2000 -جىلعى جازعى وليمپيادا اۋسترليانىڭ سيدنەي قالاسىندا ءوتتى.

وعان 130 قازاقستاندىق سپورتتىڭ 18 ءتۇرى بويىنشا قاتىستى. مۇندا دا سپورتشىلارىمىزدىڭ سالتاناتتى كيىمى اسا وزگەرە قويماعانىن بايقايمىز.

تەك ايەلدەر بەلدەمشەنىڭ ورنىنا ەرلەرمەن بىردەي كوگىلدىر پيدجاك پەن قوڭىر سارعىش شالبار كيگەن. جانە ايەلدەردىڭ جەيدەسىنە قازاقتىڭ تۇيەتابان ويۋى سالىنعان.

ال ەرلەردە - تىك جاعالى قوڭىر- سارعىش جەيدە، بۇل جولى ەرلەر گالستۋك تاقپادى. بارلىق سپورتشىنىڭ سول جاق كەۋدەسىندە قازاقستاننىڭ تۋى بەينەلەنگەن. بۇل دودادا قازاقستان 7 مەدال عانا جەڭىپ الدى. ءبىراق، 3 التىن جانە 4 كۇمىس العاندىقتان، ەلىمىز 199 مەملەكەت اراسىنان 22-ورىنعا كوتەرىلدى. ءدال وسى وليمپيادادا بەكزات ساتتارحانوۆ، ەرماحان ىبرايىموۆ جانە ولگا شيشيگينا قازاقستان قانجىعاسىنا «التىن» اكەلىپ، ەل جادىندا قالدى.

ودان بولەك، «كۇمىس» العان بوكسشىلار بولات ءجۇمادىلوۆ پەن مۇحتارحان دىلدابەكوۆ جانە ەركىن كۇرەستەن يسلام بايرامۋكوۆ پەن ۆەلوشاباندوز الەكساندر ۆينوكۋروۆ تا قازاقستاننىڭ تانىمال سپورتشىلارى اتاندى.

2004 -جىلعى ءداستۇرلى دودا وليمپيادا وتانى - گرەكيادا ۇيىمداستىرىلدى. وعان قازاقستاننىڭ 119 سپورتشىسى بارعان ەدى. مۇندا دا كيىم جاعىنان وزگەرىستەر بولمادى.

سول قالپاق، سول كوستيۋم، سول ويۋ-ورنەك. تەك ايەلدەر شالباردىڭ ورنىنا كۇڭگىرت كوك ءتۇستى كويلەك كيدى. ەرلەردىڭ موينىنان كوك، سارى، ءسۇر تۇستەر ارالسقان گالستۋكتى كورۋگە بولادى. سوسىن كەۋدەدەگى ەمبلەما تۋداعى كۇن مەن قىراننىڭ ورنىنا ەلتاڭباعا اۋىستىرىلدى جانە سپورتشىلاردىڭ قولىنا جالاۋشالار بەرىلدى.

بۇل فورمانى سەمەيلىك «ازيا» فيرماسى ازىرلەگەن. ناتيجەسى جاعىنان دا افينا ويىندارى كوڭىل كونشىتپەدى. كەمى 3 «التىنمەن» قايتاتىن قازاقستان بۇل جولى جالعىز «التىندى» مىسە تۇتتى. ونى 69 كەلى سالماقتاعى بوكسشى باقتيار ارتايەۆ سىيلادى. سونداي- اق ب. ارتايەۆ وليمپيادا چەمپيونى اتاعىمەن قوسا، ۆەل باركەر كۋبوگىن دا جەڭىپ الدى.

وسىلايشا ۆەل باركەر كۋبوگىن يەلەنگەن ەكىنشى قازاقستاندىق بوكسشى اتاندى. ودان بولەك، تانىمال بوكسشى گەننادي گولوۆكين، اۋىر اتلەت سەرگەي فيليمونوۆ، بالۋاندار گەورگي سۋرسۋميا جانە گەننادي لاليەۆ «كۇمىس» جۇلدەگەر اتاندى. ال جەڭىل اتلەت دميتري كارپوۆ، بوكسشى سەرىك ەلەۋوۆ جانە گرەك-ريم كۇرەسىنەن محيتار مانۋكيان قولا الدى.

ناتيجەسىندە قازاقستان سەگىز مەدال الىپ، «التىن» سانى از بولعاندىقتان، 201 ەلدىڭ اراسىندا 40-ورىنعا ءبىر- اق سىرعىدى.

2008 -جىلعى وليمپيادا الاۋى قىتاي استاناسى بەيجىڭدە تۇتاندى. بۇل جولى قازاقستان قۇراماسىن كيىندىرۋ تانىمال ديزاينەر، ستيليست قۇرالاي ءنۇرقادىلوۆاعا جۇكتەلدى جانە سپورتشىلاردىڭ سالتاناتتى فورماسى تۇبەگەيلى وزگەردى.

ءداستۇرلى كوك ءتۇستىڭ رەڭكتەرى قىزعىلت سارى مەن سۇر تۇستەرگە اۋىستى جانە لەنتالار سەكىلدى ەلەمەنتتەر كوبەيدى. ايەلدەر قىزعىلت سارى قالپاق پەن بەلدەمشە، اق جەيدە مەن اق پيدجاك كيدى. ەرلەر اق قالپاق، اق جەيدە مەن اق پيدجاك جانە سۇر شالبارمەن شىقتى جانە ولاردىڭ كوك گالستۋگىندا قازاقستان تۋىنداعى كۇن مەن قىران قۇس بەينەلەنگەن.

بارلىق سپورتشىلاردان «KAZAKHSTAN» لەنتاسى مەن ەلتاڭبا ەمبلەماسىن كورۋگە بولادى. بەيجىڭگە قازاقستاننان 115 ادام سپورتتىڭ 20 تۇرىنەن سايىسقا ءتۇستى جانە 203 ەل اراسىندا 29-ورىنعا تابان تىرەگەن ەدى. 2 قازاقستاندىق «التىن» الىپ، جەڭىس تۇعىرىنا شىققان ەدى.

ونىڭ ءبىرى 69 كەلى سالماقتاعى بوكسشى باقىت سارسەكبايەۆ بولسا، ەكىنشىسى - اۋىر اتلەتيكادان 94 كەلى سالماقتا سىنعا تۇسكەن يليا يلين بولاتىن. الايدا، كەيىنىرەك ي. يليننىڭ جەڭىسىن حالىقارالىق وليمپيادا كوميتەتى دوپينگ قولداندى دەپ قايتارىپ الدى.

ال «كۇمىس» جۇلدە العان اۋىر اتلەت اللا ۆاجەنينانىڭ قارسىلاسى دوپينگ داۋىنا ىلىگىپ، قازاقستاندىق سپورتشىعا «التىن» بەرىلدى. كۇمىس مەدالدى دزيۋدوشى اسحات جىتكەيەۆ، جەڭىل اتلەت ولگا رىپاكوۆا جانە گرەك-ريم كۇرەسىنىڭ بالۋانى نۇرباقىت تەڭىزبايەۆ جەڭىپ الدى. باستاپقىدا ەكەۋى دە قولا جۇلدەگەر بولعان، كەيىننەن قارسىلاستارىنىڭ دوپينگ قولدانعاندارى بەلگىلى بولىپ، كۇمىسكە يە بولدى. گرەك-ريم كۇرەسىنىڭ بالۋانى ەلەنا شالىگينا، ەركىن كۇرەستەن ماريد مۋتاليموۆ، بوكسشى ەركەبۇلان شىناليەۆ جانە تاەكۆوندوشى ارمان ءشىلمانوۆ قولا جۇلدە ەنشىلەدى.

سونداي-اق، دوپينگ تەكسەرۋىنەن كەيىن قازاقستاندىق كۇرەسشى تايمۋراز تيگيەۆ پەن اۋىر اتلەت يرينا ەكراسوۆانىڭ «كۇمىس» جۇلدەسى، اۋىر اتلەت ماريا گرابوۆەتسكايا مەن كۇرەسشى اسەت مامبەتوۆتىڭ «قولا» جۇلدەسى كۇشىن جويدى.

2012 -جىلى لوندوندا وتكەن وليمپيادا ويىندارىندا دا سپورتشىلاردىڭ سالتاناتتى كيىمىن قۇرالاي ءنۇرقادىلوۆا ازىرلەدى. بۇل جولى ءداستۇرلى قالپاقتار كەپكاعا، بايسالدى پيدجاكتار جەڭىل كۇرتەشەگە اۋىستى. بەيجىڭ وليمپياداسىنداعى جالپاق لەنتالار قايتالانبادى. سپورشى ەرلەر اق باس كيىم مەن كۇرتەشە، كوگىلدىر ءتۇستى قىسقا جەڭدى جەيدە جانە شالبار كيىپ، بەلدىك پەن كوك- سارى گالستۋك تاققان. ايەلدەر سپورتتىق ستيلدەگى كوگىلدىر كويلەك كيىپ، كوك- سارى شيفون ورامال بايلاعان، جۇقا تور قولعاپ كيگەن.

اياق كيىمدەر ءبىر ديزايندا، تەك ايەلدەردە ازداعان وكشە قوسىلعان. بارلىق كۇنقاعارلار مەن كۇرتەلەردە ۇساق شريفتىمەن «KAZAKHSTAN» جازۋى جازىلعان. لوندون وليمپياداسىندا قازاقستاندىق قاتىسۋشىلار سپورتتىڭ 25 تۇرىنە قاتىسىپ، 7 «التىن» جەڭىپ الىپ، بۇرىن- سوڭدى بولماعان ناتيجە كورسەتكەن ەدى.

ءبىراق حالىقارالىق وليمپيادا كوميتەتى تاعى دا دوپينگ داۋىمەن 4 سپورتشىمىزدى مەدالىنەن ايىردى. 7 چەمپيوننىڭ ۇشەۋى عانا ءوز كورسەتكىشتەرىن ساقتاپ قالدى. ولار: ۆەلوشاباندوز الەكساندر ۆينوكۋروۆ، ءۇش قارعىپ سەكىرۋ سايىسىنان ولگا رىپاكوۆا جانە داڭقتى بوكسشى سەرىك ساپيەۆ. سەرىك ساپيەۆ چەمپيوندىق اتاقپەن بىرگە ۆەل باركەر كۋبوگىنا يە بولعان ءۇشىنشى قازاقستاندىق سپورتشى بولدى.

ال اۋىر اتلەتتەر - يليا يلين، ءزۇلفيا چينشانلو، مايا مانەزا جانە سۆەتلانا پودوبەدوۆالاردىڭ كورسەتكىشتەرى جويىلدى. لوندون ويىندارىنداعى جالعىز «كۇمىس» جۇلدە بوكسشى ادىلبەك نيازىمبەتوۆتىڭ قانجىعاسىنا بايلاندى، ال كۇرەسشىلەر اقجۇرەك تاڭاتاروۆ، گۇزەل مانيۋروۆا جانە دانيال گادجيەۆ، بوكسشىلار يۆان دىچكو مەن مارينا ۆولنوۆا «قولا» جۇلدەگەر اتاندى.

ال سوڭعى ريو- دە- جانەيرو قالاسىندا وتكەن ХХХІ جازعى وليمپيادادا قازاقستان قۇراماسىنىڭ سالتاناتتى كيىمىن «كازسپو - N» كومپانياسى ازىرلەدى جانە تانىمال ديزاينەر ايدا قاۋمەنوۆا اتسالىستى.

مۇندا اق جانە كۇڭگىرت كوك تۇستەرگە باسىمدىق بەرىلگەن. ايەلدەر اق ءتۇستى كيمونو، كۇڭگىرت كوك بەلدەمشە جانە سارى ورامالمەن شىقتى. كيمونونىڭ جاعاسى مەن قالتاسىنا قازاقتىڭ ۇلتتىق ويۋى سالىنعان جانە كەۋدەسىنە ەلتاڭبا ەمبلەماسى بەكىتىلگەن.

ەرلەردە كەرىسىنشە كوك پيدجاك، اق شالبار جانە قوڭىر بەلدىك پەن سارى گالستۋك تاعىلعان. بۇل جولى سپورتشىلاردا ەشقانداي باس كيىم بولمادى. ازىرگە ريو ويىندارى ەل سپورتى تاريحىندا كۇمىس جانە جالپى جۇلدەلەر سانىنان رەكوردتىق كورسەتكىشتە. وعان 26 سپورت تۇرىنەن 104 سپورتشى قاتىسىپ، جالپى سانى 17 مەدال (3 التىن، 5 كۇمىس، 9 قولا) العان ەدى.

«التىن» مەدالدى اۋىر اتلەت نيجات راحيموۆ، ءجۇزۋشى دميتري بالاندين جانە بوكسشى دانيار ەلەۋسىنوۆ جەڭىپ الدى. ال دزيۋدوشى ەلدوس سمەتوۆ، ەركىن كۇرەستەن گۇزەل مانيۋروۆا، اۋىر اتلەت جازيرا جاپارقۇل جانە بوكسشىلار ادىلبەك نيازىمبەتوۆ پەن ۆاسيلي ليەۆيت «كۇمىس» جۇلدەگەر اتاندى.

بۇل جىلى «قولا» جۇلدە العاندار كوپ: وتگونسەسەگ گالبادراح (دزيۋدو)، يۆان دىچكو، داريعا شاكىموۆا (بوكس)، الەكساندر زايچيكوۆ، فارحاد حاركي، كارينا گوريچيەۆا (اۋىر اتلەتيكا)، ولگا رىپاكوۆا (جەڭىل اتلەتيكا)، ەلميرا سىزدىقوۆا، ەكاتەرينا لاريونوۆا (ەركىن كۇرەس).

2020 -جىلعى توكيوداعى جازعى وليمپيادا ويىندارى كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنا بايلانىستى 2021 -جىلدىڭ جازىنا اۋىستىرىلدى. «Salta» برەندىمەن تانىمال سالتانات بايمۇحامەدوۆا وليمپيادالىق كيىمنىڭ سالتاناتتى فورماسىنىڭ ديزاينەرى بولدى. سالتاناتتى فورما «كەجۋال» نەمەسە «سپورت- شيك» فورماتىندا جاسالعان. بۇل كيىمدەرگە كۇتىم جاساۋ وڭاي، مىجىلمايدى جانە اللەرگيا تۋدىرمايدى. سپورتشىلار سپورتتىق فۋتبولكا مەن جاعاسىندا اق جولاعى بار قويۋ كوك پيدجاك، كەڭ شالبار مەن اق كروسسوۆكا كيگەن. پيدجاكتا توكيو وليمپياداسى مەن قازاقستاننىڭ ۇلتتىق وليمپيادا كوميتەتىنىڭ بەلگىلەرى جاپسىرىلعان.

وڭ جاق جەڭىندە قازاقستاننىڭ تۋى بەينەلەنگەن. ازىرگە باس كيىم مەن وزگە دە اكسەسسۋارلار كورىنبەيدى. قازاقستان قۇراماسىنىڭ سالتاناتتى فورماسى تانىمال Forbes جۋرنالىنىڭ ۇزدىك ۋنيفورمالار رەيتينگىنە ەنىپ ۇلگەردى.

ۇزدىك فورمالار تىزىمىنە #teamKZ اتلەتتەرىنەن بولەك، ا ق ش، ليبەريا، رەسەي، چەحيا، قىتاي، وڭتۇستىك افريكا جانە جاپونيا كوماندالارىنىڭ فورماسى ەنگەن. قازاقستان كومانداسىنىڭ فورماسىن سيپاتتاي كەلە، اۆتور تۇستەردىڭ جاقسى ۇيلەسىم تاپقانىنا، ەڭ باستىسى - جوباداعى كوماندالىق جۇمىستىڭ جوعارى بولعانىنا ەرەكشە نازار اۋدارادى.

ويتكەنى، فورمانى دايىنداۋ بارىسىنا سپورتشىلار دا قاتىسقان بولاتىن.

بۇگىن وليمپيادانىڭ اشىلۋ سالتاناتى وتەدى. قازاقستان قۇراماسىندا سپورتتىڭ 28 تۇرىنەن 97 وليمپيادا جولداماسى بار.

الدىڭعى وليمپيادالاردا جۇلدە العان ولگا رىپاكوۆا، دميتري بالاندين، ەلدوس سمەتوۆ، گالبادراح وتگونسەسەگ سىندى سپورتشىلار وسى جولى دا باق سىنايدى. سپورتشىلارىمىزعا ساتتىلىك پەن جەڭىستى كۇندەر تىلەيمىز!

اۆتور: ايجان سەرىكجان قىزى