ۋينستون چەرچيلل. جازۋدىڭ راحاتى
بۇلاردىڭ قاراسى كوپ ەمەس... ال قالامگەرلەردىڭ وسى ساناتتاعىلاردىڭ اسا ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى ەكەنى انىق. وسى تۇرعىدان العاندا، ولار - ەڭ بەرىسى، تىرشىلىك گارمونياسىنان جان قالاۋىن تابۋشىلار.
مەنىڭ ويىمشا، بۇل دۇنيەدە ءوزىڭنىڭ ناعىز باقىتىڭا اينالعان، جولىنا بارىڭدى ارناۋعا تاتيتىن جۇمىستان ارتىق شارۋا بولماۋعا ءتيىس. ال، ءدال وسى وزدەرىنىڭ جاسامپاز قيالدارىنىڭ اسىپ- توگىلگەن قۋانىشىنان تىرلىگىنىڭ ماعىناسىن تاپقان، ءبىر ساعاتتىق ەڭبەگى ءبىر ساعاتتىق راحاتىنا اينالعان، ءسال تانىسىنىڭ ءوزى، قانشا قاجەتتىلىگىنە قاراماستان، ءمانسىز بەكەرشىلىك تارىزدەنىپ، ۇزاق دەمالىسى، ءتىپتى، ۋاقىتتى بوسقا زايا قىلۋ بولىپ سەزىلەتىن ادامداردى الدەبىرەۋلەر قىزعانىپ، كۇندەپ جاتسا، مەن بۇعان تاڭدانباس ەدىم. ءبىر ادام جازعانىنىڭ جاقسى نە جامان، ۇزىن نە قىسقالىعىنا قاراماستان جازۋدى جانىنداي سۇيسە، وندا ول شىعارماشىلىق باقىتىن ءسوزسىز سەزىنە الادى. الدىندا اقشا قارداي اپپاق قاعاز، قولىندا جۇردەك قالام، تازا ءتورت ساعات بويى ەشكىم مازالاي الماس وڭاشادا، ەرتەڭگىلىك كۇننىڭ شۇعىلاسىن جامىلىپ جازۋعا وتىرۋ - بۇل ەندى ناعىز كەرەمەت! بۇل ومىردە جانىڭ قالار جۇمىسقا ءوزىڭدى ۇمىتىپ، بار ىنتاڭمەن كىرىسۋدەن ارتىق ارمان قىلار نارسە بار ما ەكەن، ءسىرا؟ باسقا دۇنيەنىڭ ءبارى ادىرا قالسىن!
***
ال ەندى ەركىندىك تۋرالى ايتساق، ات توبەلىندەي از عانا ادام ەركىن بولعاندا، جازۋشىلار ەركىن ەمەس پە ەكەن؟ ازشىلىق توپ الاڭسىز بولعاندا، ولار الاڭسىز ەمەس پە ەكەن؟ ولاردىڭ ءوندىرىس قۇرالدارىنىڭ قاراپايىم ءھام ارزان بولعانى سونشا - ەشبىر ايىرباس قۇنى قالماعان. ولار قانداي ءبىر شيكى ماتەريالدار ۇيىندىسىنە، سەزگىش اپپاراتتارعا جانە ادام مەن حايۋاناتتاردىڭ قىزمەتىنە مۇقتاج ەمەس. ولار ءوز كاسىپتەرىندە وزدەرىنەن باسقا ەشكىمگە دە كىرىپتار ەمەس، سىرتقى دۇنيە ولار ءۇشىن - ءمانسىز بوس الەم.
مۇندا ولار كەمەلىنە كەلگەن، ءتورت تۇلىگى ساي الىپ يمپەريانىڭ بيلەۋشىسىنە ۇقسايدى. ەشكىم دە ونىڭ مال- مۇلكىن تارتىپ الا الماق ەمەس. ەشبىر جان ولاردىڭ اينالىمعا قوسقان جارناسىن يەلەنە المايدى. ەشكىم دە ولاردىڭ قابىلەت- قارىمىن ءوزىنىڭ ەركىنە قاراما- قارسى كەلەتىن كۇرەسكە ايداپ سالا المايدى. ولاردى ءوز تاڭداۋى بويىنشا باستاعان كۇرەستەن توقتا دا الار پەندە جوق. ولاردىڭ قالامى - ادامدار مەن ۇلتتاردى ازاتتىققا شاقىرۋشى ۇلى كۇش. ولاردىڭ ساناسىنان ۇشقان ەركىن ساۋلەلەردى قانداي سيقىر شىنجىر دا ماتاپ، ەشبىر كەدەيشىلىك تۇساپ، ەشقانداي ءبىر كەدەن بوگەتى توقتاتا المايدى...
شىعارماسىنىڭ جاقسى نە جامان بولعانىنا قاراماستان حال- قادىرىنشا ەڭبەك ەتسە، بۇل - ولار ءۇشىن ەڭ ۇلكەن قۋانىش. مەن ءوزىمنىڭ ورنىقسىز ءارى الا كوڭىل ساياسي ومىرىمدە ءوزىمدى «كەلەر كۇندەردە تىنىش ءھام گۇلدەنگەن ءبىر ەلگە كەرى قايتار جولىم بار- اۋ، وندا مەنى ەشبىر ايعاي- اتتان قۋىپ بارا المايدى، ەشكىم قارا تۇياعىنان حال كەتكەندە دە اۋىرتپالىعىن ارتىپ، ماسىل بولا المايدى» دەگەن سەنىم ارقىلى قايراتتاندىرىپ وتىردىم. ونداي كەزدەردە مەن، شىنىندا دا، ءوزىمنىڭ جازۋدان جان راحاتىن الا الاتىن ادام بولىپ تۋىلعانىما شىن جۇرەكتەن ريزا بولدىم. سونىمەن قابات، مەن، ونداي شاقتاردا قايسى ءبىر داۋىردە، قايسى ءبىر ەلدە جاساعان، قالامنىڭ ءدال قازىرگى داۋسىز ەركىندىگىن ورنىقتىرۋ ءۇشىن كۇرەسكەن باتىل دا جومارت ادامدارعا مىڭ قايتارا العىس ءبىلدىردىم.
ال، اعىلشىن ءتىلى قانداي كەرەمەت بەينەلەۋ قۇرالى دەسەڭىزشى؟ ! ءبىزدىڭ انا ءتىلىمىزدىڭ بايلىعى مەن قۋاتىندا، يكەمدىلىگى مەن تەرەڭدىگىندە اق قاعازعا ەشتەڭەنى كۇشتى اسەرسىز ءتۇسىرۋ مۇمكىن ەمەس. ەش مۇمكىن ەمەس. ەگەر ءقايسىبىر اعىلشىن جازۋشىسى ءوزىنىڭ ايتايىن دەگەنىن اعىلشىن تىلىندە ايتىپ بەرە الماسا، وندا، اشىپ ايتۋ كەرەك، ونىڭ ايتايىن دەگەنى - ەشبىر ارزىماس نارسە.
***
قاشاندا ءوز بيىگىندە جۇمىس ىستەي العان جازۋشىلاردى ەسكە الايىقشى! ولاردا جال تابۋ دەگەن بولعان ەمەس. ءقايسىبىر كريكەتشىنىڭ جارىس كەزىندە ناعىز بابىندا بولماي قالۋى - بەك ىقتيمال جاي. ءقايسىبىر گەنەرالدىڭ شەشۋشى شايقاس جۇرگىزەتىن كۇنى ءتىسى قاقساپ، نە جاساعىنان جاعداي قاشۋى ابدەن مۇمكىن. ەندى ءبىر ادميرالدىڭ تەڭىزدەن باسى اينالاتىن شىعار - ونداي- ونداي مەندە دە بار بولعاندىقتان، وسىنداي ءتيىمسىز تىعىرىقتاردان شىعار جولدى الدىن الا ويلاي العانىما ءدان ريزامىن. كارۋزو، بالكىم، تىنىس جولى قابىنۋىنان، ال كەيبىرەۋلەر جۇقپالى تۇماۋدان ازاپ تارتاتىن بولار، تانىلعان شەشەن ءۇشىن ويلاۋدا كەمەلدىلىك پەن مۇلتىكسىزدىك ازدىق ەتەدى. سوعان قوسا، ول قاعىلەز بولۋعا مىندەتتى. سامداعايلىق - ول ءۇشىن ەڭ شەشۋشى نارسە. لاقىلداپ اقتارىلۋ - اسەرلى سويلەۋدىڭ بىردەن- ءبىر ولشەمى بولىپ قالا بەرمەك. اتالعان وزگەرىستەردىڭ جۇزەگە اسۋى الدىمەن سويلەۋشىدەن قالىپتاسقان احۋال ءوز ىعىنان شىعىپ كەتكەن كۇندە دە ءوزىنىڭ ەرەكشە مەزەتتەگى مۇمكىندىگىن تولىق اشا الۋىن تالاپ ەتەدى.
جازۋشىلارعا مۇنداي تالاپ جوق، ولاردىڭ قاشان دايىن بولعانعا دەيىن كوپ كوزىنە تۇسپەۋگە قاقى بار. وزدەرىنىڭ كەمەلىنە كەلگەن كەزدەرىن ءدال باسۋعا جاعدايى تولىق. وزدەرىنىڭ ءقايسىبىر كۇنگى كەلىستى بابىنا عانا تاۋەلدى ەمەس. ولار جيىرما كۇنگى ەڭ جاقسى مەزەتتەردىڭ باسىن قوسىپ، بىرىكتىرە الادى. ەگەر ولار وزدەرىن تولىق كورسەتە الماسا، اقتالا الار سىلتاۋلارى جوق. بيىكتىك - ولار ءۇشىن ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك. كىم ەكەنىن ۇمىتتىم، بىرەۋدىڭ: ء«سوز - جالعىز عانا ماڭگىلىك نارسە»، دەگەنى بار.
مەنىڭشە، بۇل - تاماشا ايتىلعان وي. الدەبىر ءۇپ ەتكەن تىنىسپەن قوسىلا شىققان، يەسىنىڭ قۇبىلمالى قيالىنىڭ جارق ەتكەن ءبىر جارياسى ىسپەتتى جاندى ءسوزدىڭ قاسىندا ادام قولىمەن تاستان قالانىپ جاسالعان، كىسىنىڭ اقىل- پاراساتىنا ەڭ مىقتى ەسكەرتكىش بولا الاتىن كەرەمەت بەرىك قۇرىلىستاردىڭ ءوزى شاڭ- توزاڭعا اينالىپ، قيراپ قالاتىنى راس. ونداي سوزدەر تاريحتىڭ تاڭباسى، ارحەولوگيانىڭ عاجايىپتارى، نە بولماسا، باعزىنىڭ باعالى مۇرالارىنداي شىدامدى بولماعانىمەن، جاڭا تۋعانداعى قۋاتتى ومىرشەڭدىگىن مۇلتىكىسىز ساقتاپ، كەيدە العاش ايتىلعانىنان الدەقايدا كۇشەيىپ، ءۇش مىڭ جىلدىڭ يىنىنەن ەمىن- ەركىن قارعىپ ءوتىپ، بۇگىنگى ءبىزدىڭ زامانىمىزعا دا جارىق ءتۇسىرىپ تۇرادى.
اعىلشىن، ۋينستون چەرچيلل، اعىلشىن، نوبەل سىيلىعىنىڭ يەگەرى
اۋدارعان: سەرىك نۇعىمان
التى الاش